Na co zwracać uwagę, wyjeżdżając do pracy w Niemczech?

Wiele osób decyduje się na pracę za granicą, aby móc szybko zarobić zadowalające pieniądze, a przy okazji doświadczyć, jak wygląda życie w innym kraju. Choć wyjazd do Niemiec w celach zarobkowych jest coraz bardziej powszechny wśród społeczeństwa z całego świata, wymaga odpowiedniego przygotowania, w tym zaznajomienia się z uwarunkowaniami prawnymi w związku z zamieszkaniem w tym kraju, a także prawem pracy i pracownika. Brak wiedzy na temat ważnych kwestii dotyczących wyjazdu do pracy za granicę może spowodować liczne trudności i problemy. Warto wiedzieć, na co zwrócić uwagę jeszcze przed dotarciem do Niemiec, aby móc podjąć konkretne działania i odpowiednio się przygotować. 

Praca w Niemczech – dla kogo?

Wizja zatrudnienia w Niemczech jest atrakcyjna nie tylko dla pracowników fizycznych, ale także specjalistów z różnych dziedzin, naukowców czy osób, które planują pracować tylko tymczasowo, na przykład w okresie wakacyjnym. Miejsce pracy może tutaj znaleźć zarówno budowlaniec, czy pracownik magazynów, jak i osoba związana z medycyną czy pracą laboratoryjną na przykład biotechnolog. Niemiecki rynek pracy jest zatem otwarty dla każdego, choć sukces w znalezieniu pracy u zachodniego sąsiada zależy nie tylko od chęci i gotowości do osiedlenia się w tym kraju, ale także posiadanej wiedzy, kwalifikacji i doświadczenia. Ważnym czynnikiem jest także znajomość języków obcych, w tym niemieckiego.  

Czy do pracy w Niemczech konieczna jest znajomość języka niemieckiego?

Niektórzy mogą obawiać się wyjazdu do Niemiec ze względu na to, że nie umieją posługiwać się tamtejszym językiem. Nie jest to jednak warunek konieczny, aby móc podjąć tu pracę, choć z pewnością znajomość tego języka znacznie ułatwiłaby komunikację oraz zwiększyła szansę na objęcie wyższego stanowiska. W przypadku osób, które nigdy wcześniej nie miały kontaktu z tym językiem, pomocna może okazać się agencja pracy, która załatwi wszystkie formalności i będzie stanowiła szeroko pojęte wsparcie. Często nie wymaga się także znajomości niemieckiego od osób decydujących się na pracę sezonową w Niemczech lub pracę niewymagającą wysokich kwalifikacji. Jeśli jednak pracownik ma specjalizować się w jakieś konkretnej dziedzinie lub jego obowiązkiem będzie kontakt z klientem bardzo prawdopodobne, że umiejętność posługiwania się językiem niemieckim będzie wymagane. Zwłaszcza, że jesteśmy dobrym przykładem na to, że w Niemczech można sporo załatwić nie znając języka, po polsku (np. ubezpieczenie).

Sprawdzenie wiarygodności pracodawcy lub agencji pracy w Niemczech

Praca za granicą, oprócz licznych korzyści może nieść ze sobą także zagrożenia. Przed podjęciem zatrudnienia warto sprawdzić wiarygodność pracodawcy i zorientować się, jakie są opinie innych o pracy w tym miejscu, jak wygląda ich strona internetowa, czy jaka jest jej siedziba. Należy także dopytać pracodawcę o wszelkie szczegóły związane z ofertą – czy gwarantuje ona zakwaterowanie, jakie niezbędne dokumenty i zaświadczenia będzie trzeba przedstawić oraz jaki jest wymiar godzinowy takiej pracy. W przypadku braku znajomości języka niemieckiego warto zapytać, czy firma zapewnia opiekę rezydenta, który będzie mógł pomóc w załatwieniu wszelkich spraw służbowych w Niemczech. 

Większość Polaków decydując się na pracę w Niemczech, korzysta z usług agencji pracy. Informacje, jakie należy sprawdzić o takiej agencji to m.in. NIP, wpis do KRS oraz dane w rejestrze KRAZ – Krajowego Rejestru Agencji Zatrudnienia (w przypadku polskiej agencji pracy), dane kontaktowe agencji wraz z siedzibą oraz oficjalna strona internetowa. Z pewnością nie zaszkodzi także zapytanie osób współpracujących z taką agencją o opinię na jej temat oraz zadowolenie z jej usług. 

Praca w Niemczech. Umowa i jej warunki

Bardzo ważną kwestią w przypadku wyjazdu do Niemiec w celach zarobkowych jest to, aby praca była legalna. Pracowanie „na czarno” może wiązać się z licznymi poważnymi konsekwencjami, takimi jak deportacja, konieczność poniesienia kosztów leczenia w przypadku choroby czy wypadku ze względu na brak ubezpieczenia zdrowotnego, czy ryzyko nieotrzymania wynagrodzenia. Oferty pracy można znaleźć zarówno od prywatnych osób, jak i przez agencję pracy. Należy wiedzieć, że umowa pracy w Niemczech nie musi być w formie pisemnej, jednak warto zadbać o to, aby sporządzono taki dokument na piśmie. Warunki podpisywanej umowy powinny być jasne i czytelne z uwzględnieniem najważniejszych kwestii takich jak:

  • nazwa i adres pracodawcy (miejsce pracy wraz z siedzibą),
  • dane pracownika,
  • stanowisko, rodzaj wykonywanych czynności i opis zadań,
  • miejsce pracy wraz z siedzibą,
  • data rozpoczęcia pracy oraz czas trwania umowy,
  • wysokość wynagrodzenia podstawowego brutto z zaznaczeniem czy jest ono miesięczne, czy godzinowe oraz wysokość wynagrodzenia za nadgodziny,
  • liczbę dni przysługującego urlopu w roku,
  • benefity w tym premie, 
  • opis warunków ubezpieczeniowych,
  • procedury postępowania w przypadku ewentualnych wypadków.

Umowa o pracę powinna zostać przedstawiona pracownikowi w terminie maksymalnie do miesiąca od dnia rozpoczęcia pracy. Pracodawca zobowiązany jest do odprowadzania podatków i pakietu składek za pracownika – ubezpieczenia chorobowego, emerytalnego, opiekuńczego i na wypadek bezrobocia. Co ważne, w przypadku braku znajomości języka niemieckiego należy poprosić o polską wersję dokumentu lub kopię, aby móc zlecić jej przetłumaczenie osobie posługującej się tym językiem. Podpisanie dokumentu bez jego zrozumienia może mieć negatywne konsekwencje. 

Wynagrodzenie pracy w Niemczech

Istotną kwestią w przypadku podejmowania pracy w Niemczech jest wynagrodzenie. Jego wysokość nie powinna być zarówno zbyt mała, jak i duża. Warto porównać zarobki na danym stanowisku w innych firmach i miastach, ponieważ zbyt atrakcyjne wynagrodzenie może wiązać się z nieszczerymi intencjami. Bezwzględnie należy także dowiedzieć się, czy podana kwota obejmuje wartość netto, czy brutto. W kwestii wynagrodzenia trzeba także zorientować się, jaka obowiązuje norma czasu pracy oraz jakie są zasady, co do nadgodzin, przerw świątecznych, urlopu i benefitów, a także czy pracodawca lub agencja oferują zakwaterowanie, wyżywienie oraz dojazd do i z miejsca pracy. 

Takie czynniki istotnie wpływają bowiem na ostateczny rozrachunek oraz fakt, ile faktycznie można w danym miejscu zarobić „na rękę”. Jasny obraz oferty oraz rozwianie wszelkich wątpliwości pozwala na porównanie kilku konkurencyjnych ofert i wybór jak najlepszej opcji. Przed wyjazdem warto dowiedzieć się, ile wynosi minimalne wynagrodzenie w tym kraju. Ustawowa płaca minimalna (po niemiecku Mindestlohn) określana jako stawka za godzinę pracy w 2023 roku w Niemczech wynosi 12 euro brutto za godzinę. Oprócz tego płaca minimalna może być ustalana w odniesieniu do konkretnych branż (dopiero od 2015 roku obowiązuje ustawowa płaca minimalna). Ustawowa płaca minimalna nie dotyczy jednak niektórych grup społecznych, włączając w to:

  • wolontariuszy,
  • stażystów oraz stażystów stażyści odbywających wolontariat w ramach studiów czy orientacji zawodowej,
  • małoletnich bez przygotowania zawodowego,
  • osób, które przez długi czas były bezrobotne (zasady minimalnej stawki nie obowiązują ich przez pierwsze pół roku od momentu podjęcia pracy)
  • freelancerów.

Wymiar pracy w Niemczech

Podejmując pracę w Niemczech, należy zwrócić także uwagę, jaki jest przewidywany wymiar pracy. Pełen etat równa się 40 godzinom pracy w tygodniu. Maksymalny czas pracy w tygodniu to 48 godzin, natomiast w ciągu dnia 10 godzin (w zależności od sytuacji). Długość urlopu może być określana w regulaminach poszczególnych zakładów pracy, jednak zazwyczaj wynosi 20 dni urlopu w przypadku pracy przez pięć dni w tygodniu lub 24 dni urlopu w przypadku pracy przez sześć dni w tygodniu. Warto wiedzieć, że niemiecki pracodawca może zwolnić pracownika będącego na zwolnieniu chorobowym. 

Wyjazd do Niemiec do pracy – jakie dokumenty należy zabrać?

W zależności od oferty konieczne może być przedstawienie konkretnych uprawnień, zaświadczeń czy certyfikatów potwierdzających kwalifikacje zawodowe w danej branży (dyplomy ukończenia szkół, w tym szkół zawodowych, zaświadczenia o ukończonych kursach, szkoleniach, świadectwa pracy, referencje z poprzednich miejsc pracy czy listy polecające). Przyjęcie pracy będzie wymagało także przedstawienia dowodu osobistego lub paszportu, podania numeru konta bankowego oraz SWIFT/BIC. Przydatne może być także prawa jazdy oraz inne dokumenty na przykład zaświadczenie o niepełnosprawności czy zaświadczenie o kontroli zdrowia w zależności od branży. 

W przypadku osób, które niegdyś już pracowały na terenie Niemiec konieczne będzie przedstawienie takich dokumentów jak:

  • karta ubezpieczenia społecznego, 
  • karta ubezpieczenia zdrowotnego, 
  • numer identyfikacji podatkowej. 

Podstawowe obowiązki w przypadku osiedlenia się w Niemczech 

Przyjazd do Niemiec na dłuższy czas, zwłaszcza w celach zarobkowych wymaga dopełnienia kilku ważnych obowiązków. 

Zameldowanie w miejscu stałego pobytu 

Nie należy zapominać, że niemieckie prawo określa możliwość przebywania na terenie Niemiec bez meldunku maksymalnie do 3 miesięcy. Po tym czasie brak zameldowania może skutkować nałożeniem kary finansowej. W przypadku osób, przyjeżdżających do Niemiec do pracy dokonanie obowiązku meldunku powinno odbyć się jak najszybciej. Meldunek umożliwia bowiem nadanie odpowiedniego numeru identyfikacji podatkowej, niezbędnego do rozliczenia się z urzędem skarbowym na terenie Niemiec.  

Założenie konta w banku 

Osiedlenie się na stałe w Niemczech wymaga także założenia konta w banku na terenie tego kraju, bez którego nie będzie możliwe wzięcie kredytu oraz wykazanie braku zadłużenia w niemieckim rejestrze. 

Wyjazd do Niemiec – co jeszcze warto wiedzieć?

Osoby pracujące na terenie Niemiec – zatrudnione na umowę o pracę przez co najmniej pół roku, prowadzące własną działalność w tym kraju czy po prostu posiadające status niemieckiego podatnika mogą ubiegać się o zasiłek rodzinny w Niemczech, tzw. Kindergeld. W 2023 roku jego wysokość wynosi 250 euro na dziecko. W przypadku pobierania świadczenia Rodzina 500 plus w Polsce przyznana kwota niemieckiego zasiłku jest pomniejszana o wartość polskiego świadczenia.