Jako dobrze rozwinięty społecznie kraj, Niemcy mają świetnie rozbudowany system świadczeń dodatkowych. Przysługują one w konkretnych przypadkach, uregulowanych prawem. To jeden z wielu powodów, dla których wiele osób decyduje się na wyjazd, pracę i życie w Niemczech. Czym są: zasiłek rodzinny, dla bezrobotnych, rodzicielski czy chorobowy w Niemczech? Komu się należą i ile wynoszą? Wyjaśniamy to w tym artykule.
Prawo do bezwizowego wjazdu, pracy i mieszkania na terenie Niemiec ma każdy obywatel Unii Europejskiej. Emigranci zarobkowi są traktowani w większości sytuacji na równi z obywatelami Niemiec. Na jakie świadczenia socjalne w 2022 r. mogą liczyć Polacy przebywający na terenie Niemiec?
Zasiłek rodzinny Kindergeld w Niemczech
Kindergeld jest najważniejszym świadczeniem rodzinnym w Niemczech. Wypłacany jest wszystkim rodzicom bądź opiekunom prawnym dzieci, aż do ukończenia przez nie pełnoletności. W przypadku, gdy dorosłe dzieci kontynuują naukę, świadczenie może być przyznawane nawet do 25 roku życia. Kindergeld jest odpowiednikiem Polskiego 500+.
Kwota przyznawanego Kindergeld, zależy od ilości dzieci, i w 2022 r. wynosi odpowiednio:
- po 219 euro na pierwsze i drugie dziecko;
- 225 euro na trzecie dziecko;
- 250 euro na każde kolejne dziecko.
O świadczenie to, starać można się najwcześniej po pół roku pracy w Niemczech. W tym celu należy złożyć wniosek wraz z kompletem dokumentów do kasy świadczeń rodzinnych, czyli tzw. Familienkasse. Do wymaganych dokumentów należą:
- kopia dokumentu tożsamości;
- zaświadczenie od pracodawcy o dochodach i opłacanych składkach;
- dokumenty świadczące o zamieszkiwaniu na terenie Niemiec np.umowa najmu;
- zaświadczenie o pobieranych już zasiłkach;
- dokumenty potwierdzające status rodziny (akty urodzenia i małżeństwa).
Na decyzję o przyznaniu świadczenia oczekuje się zazwyczaj ok. 3 miesięcy.
Dodatek na dziecko — Kinderzuschlag
Kinderzuschlag jest dodatkowym świadczeniem socjalnym w Niemczech. Otrzymać je mogą rodzice posiadający niskie dochody. Wysokość świadczenia Kinderzuschlag w 2022 r. wynosi maksymalnie 209 euro miesięcznie. Podobnie jak Kindergeld, wniosek o świadczenie Kinderzuschlag złożyć należy w Familienkasse, prócz wniosku, załączyć trzeba:
- zaświadczenie o dochodach;
- umowę najmu i potwierdzenie wysokości czynszu (np. wyciągi z konta);
- decyzję o Wohngeld (jeśli dotyczy);
- zaświadczenia o dochodach partnera;
- kopia dokumentu tożsamości;
- bilety na środki transportu publicznego.
Taki dodatek na dzieci wypłacany jest rodzinom, których dochody uniemożliwiają zapewnienia wszystkich niezbędnych potrzeb dzieci. Aby otrzymać świadczenie Kinderzuschlag, należy spełniać poniższe warunki;
- dochody obojga rodziców muszą wynosić łącznie min. 900 euro, bądź 600 euro w przypadku samotnego rodzica;
- musi być pobierany Kindergeld;
- dziecko musi mieszkać razem z rodzicami i nie pozostawać w związku małżeńskim;
- dziecko nie może przekraczać 25 roku życia.
Świadczenie Kinderzuschlag nie przysługuje osobom, które pobierają zapomogę socjalną Hartz IV. Natomiast osoby po utracie pracy, korzystające z Arbeitslosengeld I mają prawo do zasiłku Kiderzuschlag. Na rozpatrzenie wniosku o świadczenie należy czekać ok. 6 tygodni.
Zasiłek dla bezrobotnych w Niemczech — Arbeitslosengeld II
Arbeitslosengeld II — zwany też Hartz IV — jest zasiłkiem dla bezrobotnych, którzy nie opłacali składek na ubezpieczenie na wypadek bezrobocia, bądź robili to zbyt krótko. O przyznaniu zasiłku zależy dokładna analiza sytuacji życiowej, osoby składającej wniosek. Sprawdzane są dochody także osób, z którymi ona mieszka. Świadczenie to przysługuje tylko najuboższym, którzy nie są w stanie zapewnić sobie godnego bytu. Ile wynosi zasiłek Hartz IV? Kwota zasiłku zależna jest od stopnia zapotrzebowania i w 2022 r. wynosi odpowiednio:
- 1 stopień zapotrzebowania (osoby samotne lub samotnie wychowujące dzieci) – 449 euro;
- 2 stopień zapotrzebowania (małżeństwa lub konkubinaty) – 404 euro;
- 3 stopień zapotrzebowania (dorośli żyjący w innym gospodarstwie domowym lub osoby poniżej 25 roku życia, które wyprowadziły się od rodziców bez zgody Jobcenter) – 360 euro;
- 4 stopień zapotrzebowania (dzieci w wieku od 14 do 18 roku życia) – 376 euro;
- 5 stopień zapotrzebowania (dzieci w wieku od 6 do 14 roku życia) – 311 euro;
- 6 stopień zapotrzebowania (dzieci w wieku od 0 do 6 lat) – 285 euro.
Aby starać się o świadczenie Hartz IV, należy złożyć specjalny wniosek do Jobcenter. Beneficjenci zasiłku mają prawo do biletów ulgowych na komunikację miejską, a także biletów do teatrów, muzeów itp. Ponadto starać się mogą o dofinansowanie, a czasem nawet bezpłatne kursy języka niemieckiego. Poza przywilejami beneficjenci programu mają także obowiązki, do których należą:
- bezwzględna obecność na rozmowach o pracę oraz kursach mających na celu podniesienie kwalifikacji zawodowych, w terminach wyznaczonych przez Jobcenter;
- informowanie Jobcenter o dodatkowych dochodach, uzyskiwanych np. z prac dorywczych;
- zgłaszanie choroby;
- uzyskania pozwolenia na przeprowadzkę do innego miasta;
- okazywanie (zwykle co kwartał) wyciągu z konta bankowego.
Elterngeld, czyli świadczenie rodzicielskie w Niemczech
Elterngeld jest zasiłkiem wychowawczym w Niemczech. Przeznaczony jest dla rodzin z małymi dziećmi, tak aby mogli oni zająć się dzieckiem w pierwszym okresie jego życia, zamiast podejmować pracę zarobkową. Kwota zasiłku Elterngeld uzależniona jest od dochodu netto danego rodzica za ostatni rok. Zasiłek nie przysługuje, gdy łączne dochody rodziców za ostatni rok przekroczyły 500 tys. euro lub 250 tys. euro w przypadku samotnego rodzica.
Świadczenie wychowawcze może wynosić od 300 do 1800 euro miesięcznie i przysługuje od narodzin dziecka aż po ukończenie 14. miesiąca życia. Wniosek o zasiłek należy złożyć niezwłocznie po narodzinach dziecka, w odpowiadającym miejscu zamieszkania tzw. Elterngeldstelle. Aby uzyskać świadczenie, należy spełnić poniższe warunki:
- miejscem zamieszkania, bądź stałego pobytu muszą być Niemcy;
- dziecko musi być wychowywane samodzielnie i mieszkać razem z osobą składającą wniosek;
- nie można przekroczyć dochodów (500 tys. euro rocznie na dwoje rodziców i 250 tys. euro na samotnie wychowującego rodzica);
- nie można podjąć pracy na pełen etat (powyżej 30 godz. tygodniowo);
Ubiegając się o świadczenie Elterngeld, prócz wniosku należy dołączyć komplet dokumentów takich jak: zaświadczenie o urodzeniu, kopie dowodów osobistych rodziców, zaświadczenie o dochodach za ostatni rok, zaświadczenie z kasy chorych o wysokości zasiłku macierzyńskiego i okresie jego otrzymywania, zaświadczenie o zezwoleniu na pobyt oraz zaświadczenie od pracodawcy o udzieleniu urlopu wychowawczego.
Zasiłek chorobowy w Niemczech — Krankengeld
Krankengeld jest świadczeniem chorobowym, wypłacanym osobom okresowo niezdolnym do wykonywania pracy z powodów zdrowotnych. Przysługuje pracownikom opłacającym składki na ubezpieczenie zdrowotne lub osobom pozostającym bez pracy, ale pobierającym zasiłek Arbeitslosengeld I. Wysokość świadczenia uzależniona jest od średniej wysokości ostatnich zarobków i wynosi 70% tej kwoty. Świadczenie wypłacane jest przez kasę chorych, gdy choroba trwa dłużej niż 6 tygodni. Poniżej tego okresu to pracodawca zobowiązany jest do wypłaty pracownikowi 100% kwoty wynagrodzenia. Niezdolność do pracy musi być oczywiście potwierdzona uprzednim badaniem lekarskim.
Warto wiedzieć, że osoby prowadzące działalność gospodarczą w Niemczech, same muszą zadbać o zabezpieczenie na wypadek choroby, mogą to zrobić na kilka sposobów, są to m.in.: wykupienie dodatkowej składki w kasie chorych, na zasiłek chorobowy lub wykupienie prywatnego ubezpieczenia zdrowotnego.
Niemcy to kraj, w którym pomoc socjalna jest bardzo mocno rozwinięta. Powyżej przedstawiona jest jedynie część świadczeń i zasiłków dostępnych u naszych zachodnich sąsiadów. Wysokość świadczeń, zasady ich przyznawania, a nawet poszczególne typy zasiłków, co jakiś czas ulegają zmianom. Warto więc na bieżąco śledzić przepisy, bądź korzystać z usług profesjonalnych doradców w tym zakresie.
