Praca w Niemczech to dla wielu spełnienie marzeń. Nasz zachodni sąsiad oferuje łatwość znalezienia posady, możliwości rozwoju oraz atrakcyjne zarobki. Co jednak z ubezpieczeniem emerytalnym? Czy jest obowiązkowe? Ile kosztuje? Jak je obliczyć i czy warto zdecydować się na prywatne ubezpieczenie emerytalne w Niemczech? Po odpowiedzi na te i inne pytania zapraszamy do dalszej części artykułu.
Po latach ciężkiej pracy następuje w końcu czas, kiedy zaczynamy myśleć o zbliżającej się emeryturze. Pytania dotyczące przysługującego nam świadczenia spędzają sen z powiek. Jak je obliczyć? Czy liczyć się będzie okres składkowy z czasów pracy w Polsce? Który kraj będzie wypłacał świadczenie i jakie warunki trzeba spełnić, by uzyskać niemiecką emeryturę? Wyjaśniamy.
Ubezpieczenie emerytalne w Niemczech — czy jest obowiązkowe?
System ubezpieczeń emerytalnych w Niemczech składa się z trzech filarów. Pierwszy, podstawowy z nich jest obowiązkowy i dotyczy wszystkich zatrudnionych. Składki odprowadzane są do Deutsche Rentenversicherung (odpowiednika polskiego ZUS-u). Stawki składek zależą od wysokości zarobków, gdyż wynoszą 18,6% kwoty wynagrodzenia. Osoby prowadzące działalność gospodarczą w Niemczech, korzystają natomiast z prywatnego ubezpieczenia emerytalnego tzw. Basisrente (zwanego też Rürup-Rente). Przedsiębiorcy sami ustalają wysokość składki na ubezpieczenie emerytalne. Warto wspomnieć, że składki opłacane w pierwszym filarze, można odpisać od dochodów i dzięki temu obniżyć stawkę na podatek dochodowy.
Drugim filarem systemu ubezpieczeń emerytalnych w Niemczech są dwie dotowane przez Państwo możliwości zabezpieczenia emerytalnego:
- BAV — to zakładowy program emerytalny, jest dobrowolnym zabezpieczeniem dla pracowników. Mogą oni odkładać dodatkowe środki na swoją emeryturę, poprzez swojego pracodawcę.
- Riester-Rente — to polisy na dodatkowe świadczenie emerytalne, służące czasem również wypełnieniu luki w wieku emerytalnym. To system dobrowolny i dofinansowywany przez państwo niemieckie. Każda osoba dorosła objęta obowiązkowym systemem ubezpieczeń emerytalnych, może założyć polisę i odkładać w ten sposób dodatkowe fundusze. Zacząć można już od kilku euro miesięcznie.
Trzeci filar systemu ubezpieczeń emerytalnych w Niemczech także jest dobrowolny i ma charakter prywatny. Pracownik może prowadzić własne oszczędności, korzystając z produktów ubezpieczeniowych i bankowych, papierów wartościowych, kapitału rzeczowego czy funduszy inwestycyjnych.
Emerytura w Niemczech — jak ją obliczyć?
Od 2022 r. granica wieku emerytalnego w Niemczech została podniesiona i wynosi obecnie 65 lat i 11 miesięcy, a w planach są kolejne zmiany. Już w 2031 r. wiek emerytalny wynosić będzie 67 lat. Na wysokość emerytury ma wpływ wiele czynników takich jak: wysokości dotychczasowych zarobków i składek odprowadzonych na poczet ubezpieczenia, liczby zebranych punktów emerytalnych (tzw. Entgeltpunkte), momentu przejścia na emeryturę oraz współczynnik wartości emerytury (czyli Rentenwert).
Entgeltpunkte, czyli punkty emerytalne przyznawane są na podstawie wysokości rocznej pensji. Jeżeli wynosi ona przykładowo dokładny odpowiednik średniej krajowej, otrzymujesz na koniec przepracowanego roku 1 Entgeltpunkte. Kolejną kwestią jest współczynnik wartości emerytury, który w obowiązkowym ubezpieczeniu emerytalnym określony jest w konkretnych kwotach, które zmieniają się co roku i różnią się w zależności od miejsca zamieszkania. W starych krajach związkowych wynoszą obecnie 34,19 euro, a w nowych jest to 33,47 euro.
Jak się oblicza emeryturę w Niemczech? Przykładowo jeśli zarabiałeś średnią krajową przez ostatnie 45 lat, masz na swoim koncie 45 punktów Engeltpunkte. Liczbę tę należy pomnożyć przez współczynnik wartości emerytury. Czyli, gdy np. mieszkasz w Niemczech zachodnich, mnożysz 45 punktów przez ustawowe 34,19 euro, a wynik daje wysokość miesięcznej emerytury.
Ostateczna kalkulacja powinna uwzględniać czynnik emerytalny i czynnik dostępu. W powyższym przykładzie zakładamy, że wynosi on 1.0 i nie ma żadnych potrąceń ani dopłat. Poniżej podajemy jednak dokładny wzór do obliczania wysokości emerytury w Niemczech:
| Miesięczna kwota emerytury = współczynnik dostępu x ilość punktów emerytalnych x współczynnik momentu przejścia na emeryturę x aktualny współczynnik wartości emerytury. |
Jakie warunki trzeba spełnić, by uzyskać emeryturę w Niemczech?
Osoby, które przeprowadziły się do Niemiec przed 1 stycznia 1991 r., obowiązują przepisy porozumienia emerytalnego z 1975 r. Wszystkich pozostałych obejmują już prawa obowiązujące na terenie Unii Europejskiej. W pierwszym przypadku podstawą do obliczenia świadczenia emerytalnego jest cały staż pracy, w tym także czas pracy w Polsce. Wypłata świadczeń wypłacana jest jednak przez stronę niemiecką, a nie polski ZUS. Natomiast emeryci rozliczani na podstawie prawa unijnego wypłacani są przez polskiego ubezpieczyciela do Niemiec. Finalna wysokość emerytury obliczana jest już na podstawie obowiązujących niemieckich przepisów (o których pisaliśmy powyżej).
Aby otrzymać prawo do niemieckiej emerytury, należy przepracować na terenie tego kraju minimum rok oraz opłać składki emerytalnych przez tzw. okres wyczekiwania (trwający co najmniej 5 lat). W tym czasie należy być objętym obowiązkowym ubezpieczeniem emerytalnym, opłacając minimalne składki. Istotną kwestią jest osiągnięcie wieku emerytalnego, który w Niemczech jest równy zarówno dla kobiet jak i mężczyzn i wynosi obecnie 65 lat i 11 miesięcy. Warto wiedzieć, że istnieje możliwość wcześniejszego przejścia na emeryturę, gdy czas pracy jest odpowiednio długi, a w przeszłości pobierana była renta. Wcześniejsze przejście na emeryturę powoduje jednak zmniejszenie współczynnika momentu przejścia na emeryturę, który wykorzystywany jest do jej obliczania. Każdy przedterminowy miesiąc przejścia na zasłużony odpoczynek obniża owy współczynnik o 0,3% punktu.
Dokumenty potrzebne do ubiegania się o świadczenie emerytalne w Niemczech
Aby ubiegać się o emeryturę w Niemczech, należy złożyć specjalny wniosek. Można zrobić to osobiście, online bądź pocztą. Warto uczynić to ok. 3 miesiące przed planowanym przejściem na emeryturę, by mieć wystarczającą ilość czasu na dostarczenie innych wymaganych dokumentów. Należą do nich:
- numer ubezpieczenia emerytalnego;
- kopia dokumentu tożsamości;
- numer identyfikacji podatkowej;
- dane dotyczące konta bankowego (nr IBAN i BIC);
- informacje o ubezpieczeniu zdrowotnym;
- akty urodzenia dzieci;
- dokumenty potwierdzające zdobyte wykształcenie.
Prywatne ubezpieczenie emerytalne w Niemczech — czy warto?
Obecny niemiecki system wypłat emerytur polega na finansowaniu ich z pieniędzy wypracowywanych na bieżąco przez młodych ludzi. Jeśli wziąć pod uwagę wzrastającą długość życia oraz niski przyrost naturalny, wysoka emerytura pozwalająca na godne życie staje pod znakiem zapytania. Warto zadbać o swoją przyszłość wcześniej i skorzystać z prywatnego ubezpieczenia emerytalnego. Wykupienie polisy emerytalnej, pozwoli na zabezpieczenie swojej przyszłości. To znakomita opcja dla Polaków mieszkających w Niemczech, ale nie tylko. Rozwiązanie to jest również bardzo popularne wśród samych Niemców, wielu z nich posiada wykupione polisy, w celu zabezpieczenia swoich interesów i godnego życia na emeryturze.
