Dla osób pracujących w Niemczech niemiecka emerytura to kusząca perspektywa. Jakie jednak warunki należy spełnić, by otrzymać świadczenie? Ile lat trzeba przepracować? Rozwiewamy wszelkie wątpliwości.
Prawo do emerytury w Niemczech – jakie ustawy je regulują?
Niemiecki system emerytalny podlegał licznym zmianom. Ostatecznie praw do emerytury regulują 2 dokumenty – Porozumienie emerytalne z 1975 r. oraz prawo emerytalne UE. Ten pierwszy obowiązuje w przypadku osób, które rozpoczęły pracę (i opłacanie składek emerytalnych) przed 31.12.1990 r. i nieprzerwanie mieszają za Odrą do dziś. Drugi natomiast dotyczy osób, które pracują w Niemczech od 01.01.1991 r.
Zgodnie z Porozumieniem emerytalnym z 1975 r., wysokość emerytury jest określana na podstawie całego stażu pracy, do którego wlicza się także ewentualne lata pracy w Polsce. Wypłatą świadczenia zajmuje się strona niemiecka. Co jednak ważne, zapisy Porozumienia emerytalnego z 1975 r. dotyczą osób zatrudnionych na umowę o pracę. Jeśli przed wyjazdem do Niemiec, prowadziłeś/aś własną działalność gospodarczą, możesz ubiegać się i o niemiecką, i o polską emeryturę.
Z kolei w przypadku osób, które obowiązuje prawo emerytalne UE, do emerytury wliczają się okresy pracy we wszystkich państwach UE. Składki emerytalne są odprowadzane w kraju zatrudnienia, zaś emerytura jest wypłacana w kraju zamieszkania. Jest to zasada koordynacji emerytur.
Emerytura w Niemczech – co trzeba zrobić, by ją otrzymać?
Żeby otrzymać emeryturę w Niemczech, należy spełnić kilka warunków.
- Po pierwsze, trzeba pracować za Odrą minimum 12 miesięcy
- Po drugie, trzeba być objętym ubezpieczeniem emerytalnym oraz opłacać przynajmniej minimalne składki emerytalne przez okres wyczekiwania – Wartezeit. W zależności od rodzaju emerytury może on wynosić 5, 20, 35, a nawet 45 lat. W przypadku standardowego świadczenia – Regelaltersrente – to minimum 5 lat
- Po trzecie, trzeba osiągnąć wiek emerytalny. Nowelizacja prawa podniosła wiek emerytalny w Niemczech do 67. roku życia i zrównała go dla obu płci. Zasada ta obejmuje osoby urodzone w i po 1964 r. W praktyce polega to na stopniowym podwyższaniu wieku emerytalnego dla kobiet i mężczyzn o jeden miesiąc – aż do 2031 r., gdzie wyniesie 67 lat.
Wcześniejsza emerytura w Niemczech – czy jest możliwa?
W Niemczech istnieje możliwość ubiegania się o wcześniejszą emeryturę. Osoba, która ukończyła 63 lata, może zyskać pełnowartościową wcześniejszą emeryturę, jeśli przepracowała 45 lat. Jeżeli staż pracy jest niższy, aby móc skorzystać z tej opcji, wnioskodawca musi zaakceptować niższe świadczenie. O wcześniejszą emeryturę mogą ubiegać się także osoby, które nie ukończyły 63. roku życia i przepracowały minimum 35 lat, z tym że również i one muszą się liczyć z wypłatą niższego świadczenia.
Jak duża jest strata? Każdy miesiąc wcześniejszej emerytury oznacza o 0,3 proc. niższe świadczenie. W skali roku daje to aż o 3,6 proc mniej. Limit obniżenia świadczenia jest ustalony odgórnie i wynosi 14,4 proc.
Od czego zależy wysokość emerytury w Niemczech?
Wysokość niemieckiej emerytury jest uzależniona od kilku czynników. Przy jej określaniu bierze się zarówno oczywiste aspekty, takie jak wysokość zarobków, wysokość składek odprowadzanych na ubezpieczenie oraz staż pracy, jak i specyficzne elementy, charakterystyczne dla niemieckiego systemu emerytalnego:
- punkty emerytalne (Entgeltpunkte),
- współczynnik wartości emerytury (Rentenwert),
- współczynnik momentu przejścia na emeryturę.
Punkty emerytalne są przyznawane każdemu w Niemczech w zależności od wysokości rocznych zarobków. Jeden punkt odpowiada średniemu rocznemu wynagrodzeniu, które za Odrą w 2020 r. wyniosło 40 551 euro. Z kolei współczynnik wartości emerytury zmienia się co roku i w 2020 r. wyniósł 31,89 euro.
Wysokość niemieckiej w Niemczech zależy również od. W przypadku osób, które przechodzą na emeryturę w regularnym wieku, wynosi on 1,0. Natomiast osoby decydujące się na świadczenie przedterminowe muszą liczyć się z tym, że za każdy miesiąc wcześniejszego przejścia współczynnik będzie zmniejszany o 0,3 proc. Żeby określić wysokość emerytury, należy pomnożyć przez siebie wszystkie współczynniki.
Emerytura minimalna w Niemczech
W Niemczech emerytura minimalna nie istnieje. Jednak w 2021 r. weszła w życie ustawa dotycząca Grundrente, czyli emerytury podstawowej. Skierowana jest ona przede wszystkim do osób, które zarabiały poniżej średniej. Żeby móc skorzystać ze świadczenia:
- należy mieć przepracowane minimum 35 lat,
- nie można zarabiać więcej niż 80 proc. przeciętnego wynagrodzenia.
O emeryturę podstawową mogą również ubiegać się również osoby, które otrzymują świadczenie emerytalne niższe niż 1250 euro (osoby samotne) i 1950 euro (pary i małżeństwa).
Wniosek o emeryturę w Niemczech – o czym pamiętać?
Żeby otrzymać niemiecką emeryturę, trzeba złożyć wniosek. Nie jest ona bowiem przyznawana automatycznie. Instytucją odpowiedzialną za kwestie emerytalne jest Deutsche Rentenversicherung. Do wniosku należy dołączyć szereg dokumentów, w tym m.in. dokument tożsamości, numer ubezpieczenia socjalnego – SV-Nummer – czy też numer identyfikacji podatkowej.
Jeśli chcesz, aby niemiecki urząd ds. emerytur uwzględnił polski okres składkowy, wniosek musisz uzupełnić o dodatkowe dokumenty, takie jak m.in. legitymacja ubezpieczeniowa czy też zaświadczenie z ZUS-u. W takim przypadku procedura wygląda następująco: Deutsche Rentenversicherung kieruje zapytanie do polskiego ZUS-u, który potwierdza okres składek płaconych w Polsce.
Wniosek o emeryturę w Niemczech należy złożyć na minimum trzy miesiące przed planowanym końcem zatrudnienia. Jeśli wiesz, że Twoja sytuacja jest niejasna, zrób to nawet na pół roku przed.
